Ons leer sekere idees en maniere van dink aan by die mense om ons, soos ons familie, vriende en die mense met wie ons tyd spandeer. Hierdie idees staan bekend as  “sosiale konstruksies”. Hulle help ons om te verstaan hoe die wêreld funksioneer en vorm ons persepsies van wat as reg of verkeerd, sowel as konvensioneel of ongewoon beskou word. Hierdie idees word op ons oorgedra deur verskeie invloede soos taal, kultuur, familie, vriende en selfs die media (soos TV en sosiale media). Sosiale konstruksies help mense om die wêreld te navigeer. Hulle is egter nie permanent nie en kan verander en ontwikkel soos mense en samelewings groei.

Ongeskrewe reëls en waarhede

Mense raak gewoond aan hoe hulle dinge doen en dink, en glo dan dat hulle perspektief die enigste of korrete een is. Vir hulle is dit hul “waarheid”. Wanneer ons egter ander plekke of lande besoek, besef ons vinnig dat mense heel anders kan dink en leef. Sulke ervaringe leer ons dat daar meer as een  “waarheid” kan wees.

Ek het dit die eerste keer besef toe ek van die huis af weg is om Universiteit toe te gaan. Daar het ek mense van diverse agtergronde ontmoet wat situasies op ‘n ander maniere as ek waargeneem en beskryf het. Ek onthou die eerste keer wat ’n oulike studentevriend by my ouerhuis kom kuier het. Sommige van sy gedrag het gebots met my ma se verwagtinge en haar lyftaal het alles gesê! Die vriend het later grappenderwys opgemerk: “Dit voel of julle huis vol ongeskrewe reëls is en ek oortree hulle almal. Ek wens iemand wil vir my ’n lys gee!”

Switserland

Met ons gesin se verhuising na Switserland, het ek ook gewens dat iemand vir ons ’n lys van al die ongeskrewes reëls kon gee. Mense neem dit op hulself om vir jou uit te wys as jy iets oortree.

Die Switsers heg groot waarde aan tyd, wat weerspieël word in stiptelikheid. Om stiptelik te wees, word beskou as ‘n teken van respek, betroubaarheid en professionaliteit. Om laat te wees, word dikwels as onbeskof of onbedagsaam beskou. Openbare vervoer, soos treine en busse, loop amper altyd presies volgens skedule, wat die verwagting versterk dat almal hul tyd goed moet bestuur. Stiptelikheid gaan verder as om net betyds te wees; dit weerspieël jou integriteit. Dit wys dat jy jou verpligtinge nakom, verantwoordelikhede respekteer en ander se tyd waardeer.

In teenstelling hiermee is houdings teenoor tyd en stiptelikheid in Suid-Afrika dikwels meer ontspanne. Mense verwys tong-in-die-kies na  “Afrika-tyd”, wat beteken dit is aanvaarbaar om ‘n bietjie laat te arriveer. Dit word nie noodwendig as oneerbiedig beskou word nie. Beide ek en Charl kom uit huise waar stiptelikheid belangrik geag is en daarom stem die Switserse perspektief op tyd goed met ons waardes ooreen.

Gesinne en families

Gesinne en families het ‘n groot invloed op hoe kinders dink oor wat aanvaarbaar of wenslik is. Baie van wat mense oor die wêreld glo, begin by die huis. Dit word dikwels deur daaglikse roetines en interaksies geleer, soms sonder dat enigiemand dit eers besef. Die manier waarop familielede met mekaar kommunikeer, die verwagtinge wat by die huis gestel word, en die waardes wat oorgedra word, beïnvloed alles ‘n kind se perspektief.

Een belangrike konsep wat gesinne help definieer, is wat dit beteken om “suksesvol” te wees, en dit kan baie van een huishouding tot ‘n ander verskil. Sommige ouers mag sê: “Jy moet kollege toe gaan en ‘n goeie werk kry,” terwyl ander dalk beklemtoon: “As jy hard werk in die familiebesigheid of ‘n sorgsame ouer word, doen jy goed.” Wat kinders oor sukses begin glo, word dikwels gevorm deur hul waarnemings en ervarings by die huis. Hierdie oortuigings kan hul toekomstige besluite beïnvloed en diepgaande vorm gee aan hoe hulle hulself en hul prestasies beskou.

Taal

Taal speel ‘n sleutelrol in die vorming van hoe mense dink, optree en met mekaar omgaan. In Suid-Afrika, met sy 11 amptelike tale en diverse kulture, beïnvloed taal hoe mense konsepte soos geslagsrolle (wat van mans en vroue verwag word), respek, familie en identiteit verstaan.

In sommige Suid-Afrikaanse kulture is dit belangrik om respek aan ouer mense te toon. Jy spreek ouer individue nie op hul voorname aan nie. Daar is spesifieke terme en maniere van praat wat respek oordra. Die taal self leer mense oor rolle en hiërargie binne die familie en gemeenskap en help om kulturele tradisies te bewaar.

Hierdie konsep is soortgelyk aan hoe mense in sommige Europese tale soos Frans of Duits tussen formele en informele “jy” onderskei – soos “vous vs. tu” of “Sie vs. du” In Suid-Afrika gaan dit selfs verder en is dit dikwels deel van die kultuur self.

Ek neem dit in my eie familie waar. My kinders, wat in die stad grootgeword het, noem my suster en haar man op hul voorname. In teenstelling hiermee verwys my suster se kinders, wat op die platteland grootgeword het, steeds na my as “Tannie Emsia”. Dit is vir hulle ‘n teken van respek.

Kultuur

In baie Afrika-kulture beklemtoon die konsep van Ubuntu die belangrikheid van gemeenskap en wedersydse ondersteuning. Ubuntu kan opgesom word as: “Ek is wie ek is, omdat ons mekaar het.” Dit beklemtoon die belangrikheid van omgee vir ander, saamstaan ​​en ons interafhanklikheid van mekaar. Dit gaan nie oor individualisme nie.

Jou identiteit word gevorm deur beide jouself en jou verbintenisse met ander. Wanneer ‘n familielid suksesvol word, is daar dikwels ‘n verwagting dat hulle teruggee en hul geliefdes ondersteun eerder as om slegs persoonlike doelwitte of rykdom na te streef. Dit kontrasteer met perspektiewe uit ander gebiede, wat dikwels onafhanklikheid en individuele sukses die hoogste waardeer.

Ek het gesien hoe hierdie kulturele verskil in die werkplek afspeel. Jong individue van Afrika-kulture het gedeel dat hulle dikwels nie aan sosiale uitstappies met kollegas kan deelneem nie, omdat hulle ‘n beduidende gedeelte van hul inkomste huis toe stuur om hul gesinne te onderhou. Hierdie voorbeeld illustreer hoe kulturele waardes steeds die daaglikse lewe en individuele keuses beïnvloed.

Verstaan ander mense se perspektiewe

Die idees wat ons het oor wat “normaal” of aanvaarbaar is, word dikwels gevorm deur sosiale konstrukte. Taal, kultuur, familie en opvoeding speel almal ‘n rol in die vorming van hierdie ongeskrewe reëls. Hulle beïnvloed ons gedagtes, gedrag en persepsies van die wêreld rondom ons.

Wanneer ons daarna streef om ander mense se perspektiewe en hul weergawes van die “waarheid” te verstaan, verhoog ons die waarskynlikheid van wedersydse respek en harmonie, selfs wanneer ons nie saamstem nie.

Groete

Emsia