Letters Home

Ek het Anton 30 jaar gelede ontmoet toe hy by die dorpsbiblioteek in Stellenbosch gewerk het. Nadat hy my naam gevra het, het hy na my geboortedatum uitgevra. Ek was verbaas toe hy vir my sê ek is op ‘n Donderdag gebore. Anton was die eerste persoon op die outisme spektrum wat ek ooit ontmoet het. Ek was beïndruk met sy uitsonderlike talent om datums en syfers te onthou.

Anton se boek oor sy lewe

Ek het onlangs die voorreg gehad om Anton weer te ontmoet. My vriendin Marna het vir my Anton se outobiografie as geskenk gegee. Sy het ook gereël dat hy dit met ‘n persoonlike boodskap vir my onderteken.Ten spyte van die stortreën het hy op die afgespreekte tyd en plek op sy swart fiets en met ‘n reënjas aan, opgedaag. Hierdie keer was ek meer voorbereid vir ons interaksie. Ek verstaan ​​dat mense met outisme dikwels sosiale verhoudings uitdagend vind, maar hy was baie beleefd. Hy het selfs vir Zander gesê watter dag hy gebore is. Toe Anton my groet, het hy gesê: “Ek het jou ook in 1995 ontmoet. Totsiens Emsia.”

Anton wou sy ma se rol in sy lewe opteken

Anton se boek, Ek Onthou, oor sy lewe en spesifiek sy ma se vasberadenheid in impak as ouer, het my aangegryp. Hy was op ʼn dag deur ʼn grypdief in Stellenbosch oorval wat toe ook met sy notaboek vort is. Nadat sy broer hom maande later gevra het wat in die boek was, het hy gesê dit was “ʼn opstel oor Ma.” Anton het ʼn behoefte gehad om om sy ma, wat toe reeds oorlede was, se rol in sy lewe op te teken. Sy drie broers het hom aangemoedig en ondersteun in die skryf van die boek. Verder het ʼn skoolmaat en joernalis, Bun Booyens, gehelp om die manuskrip vir publikasie voor te berei.

Mense in Anton se lewe

Anton se ma was vasbeslote dat hy sy plek in die samelewing met waardigheid moes vol staan. Sy het tallose ure spandeer om hom met sy skoolopleiding te help. Haar prioriteit was om hom in staat te stel om so lank as moontlik sy studies Paul Roos Gimnasium voort te sit. Vriende het hom gehelp met take wat hy gesukkel het om te voltooi. Daar was ongelukkig egter ook diegene wat sy lewe vir hom moeiliker gemaak het.

Dit was hartseer om te lees oor hoe Anton en sy broers hul ma op ‘n jong ouderdom aan kanker verloor het. Anton se broer Corrie skryf: “Ek begryp my ouers se besluit om Anton uit se bekende leefwêreld te neem en Olyfkrans Kollege toe te stuur. Anton het by ʼn kruispad in se lewe gekom. Ons ma het ook besef haar lewe staan einde se kant toe. Hy was nou ʼn grootmens wat sy ouerhuis moes verlaat, met die vrees dat sy ma hom ook binnekort gaan verlaat.”

Dit was vir my inspirerend om te lees watter rol Anton se pa en sy drie broers, veral na sy ma se dood, in sy lewe gespeel het en sy besonderse impak op hulle. Ek het so baie uit Anton se lewe en sy boek daaroor geleer! Die boek is verseker een van daardie geskenke van liefde wat aanhou gee.

My seuns se boetie Liam

Daar was ʼn klein seuntjie wat ‘n groot impak op my en my outisme bewustheid gehad het. Sy naam is Liam en hy is Denise se seuntjie. My eksman, Gert, is na ons egskeiding met Denise getroud terwyl Liam nog ‘n baba was.

Aangesien Gert reeds twee groter seuns gehad het, kon hy vinnig agterkom dat Liam se ontwikkelingsfases nie in lyn met sy verwagting uit ervaring is nie. Liam is op die outisme spektrum gediagnoseer.

Dit was vir almal, insluitend Jacques (6 jaar) en Christo (4 jaar) moeilik om by die nuwe situasie aan te pas. Boonop moes hulle leer wat die regte manier was om interaksies met Liam te hê.  Elke individu wat met outisme gediagnoseer word se situasie is uniek en die outisme spektrum is nie liniêr nie. Die prentjie hieronder het my verstaan en begrip verbeter.

Ons het vir Jacques en Christo na ’n sielkundige geneem sodat sy hulle kon help om Liam se ervaringe en optrede beter te verstaan. Hulle het gou geleer om hom op die regte manier te hanteer en spasie te gun as hy sensories oorweldig gevoel het.

Liam het in my hart ingekruip

Liam was ʼn energieke en passievolle witkop seuntjie. Elke tweede naweek het hy saam met Gert gery om vir Jacques en Christo vir hul naweekkuier te kom haal.  Hy het opgewonde uit die kar gespring en my kom groet. Hy het ook saam met Gert die seuns se sportbyeenkomste bygewoon. Ek het hom met sy mooi glimlag geniet.

Liam het ‘n belangrike rol gespeel in die vorming van my perspektief en interne verwerking van ons egskeiding. Ek kon sien hoe Gert vir Denise ondersteun en bystaan en kon verstaan hoe dit in ons Vader se groter plan inpas. Gert en Denise het vir my ook gehelp om meer oor outisme te leer en vir my boeke gegee om te lees.

Liam is baie lief vir musiek en ek geniet die musiekvideos wat Denise vir Liam help maak in die pragtige omgewing waar hulle woon. Hy is ʼn uitgesproke Christen en kampvegter vir mense wat nie gelyk en regverdig behandel word nie.

Liam het laasjaar 21 jaar oud geword het en daar is ’n besonderse broederband tussen Jacques en Christo en hom. Hy het ’n groot impak op hulle menswees en optrede gehad. Hulle het ‘n spesiale deernis ontwikkel en staan maklik op vir ander, wie dit vir verskeie redes moeilik vind om dit self te doen.

Ek bewonder die toegewydheid van ouers met kinders op die outsime spektrum

Beide Anton en Liam se lewens het my diep aangeraak en my deernis en respek vir ouers wat baie opoffer om vir hulle kinders op die outisme spektrum die beste te gee, verhoog.

Groete

Emsia

Die Oranjerivier, die langste rivier in Suid-Afrika, weef soos ‘n goue draad deur ons familie se geskiedenis. My ouers het langs sy oewers grootgeword, en dit is waar hulle ook ontmoet het. My pa, Christo, het sy kinderjare in Upington deurgebring, terwyl my ma, Lenie, in Kanoneiland grootgeword het. Baie van ons familielede boer vandag nog langs die rivier. Tydens ‘n onlangse besoek het die asemrowende sonsondergange my herinner hoe gepas die naam “Oranjerivier” werklik is.

My oupa was een van die vroeë setlaars van Kanoneiland

My oupa, Barend Engelbrecht, was een van die vroeë setlaars van Kanoneiland, die grootste eiland in die Oranjerivier. Danksy sy vrugbare grond en oorvloedige water het Kanoneiland ‘n florerende besproeiingsgebied geword. Hy het hom daar gevestig gedurende die Depressiejare. Hulle het die eerste brug in 1940 gebou. Voor dit het die eiland se vroegste inwoners eers per vlot, toe per boot en uiteindelik per pont hul tuiste bereik.

Die Oranjerivier is nie veilig om in te swem nie

Ons geniet dit om die Oranjerivier as ‘n familie te besoek.

Op een van ons uitstappies was die watervlak laag, en my oudste seun, Jacques, en ek het ten spyte van my ma se waarskuwings, besluit om na die oorkantste oewer van die rivier te swem. Ons het ‘n sandbank tussen die riete opgemerk waar ons beplan het om te rus voordat ons sou terugswem.

Toe ons egter die sandbank nader, het ons ‘n familie likkewane waargeneem wat on ingewag het. Ons het bleek in die kiewe vinnig omgedraai en probeer om terug stroomop te swem. Ek het gesukkel om dit te maak en Jacques moes my uit die rivier help. Maalkolke wat mens maklik insuig is ‘n gevaar in die Oranjerivier.

Die Oranjerivier gee en neem

Die Oranjerivier is dikwels geneig tot oorstromings en gedurende hierdie tye word die Augrabies-waterval ‘n asemrowende gesig.

Oorstromings kan egter aansienlike skade aan gevestigde landerye veroorsaak. My Tannie Barry het baie stories gedeel oor hoe hulle hul wingerde en besittings verskeie kere gedurende die 1960’s en 1970’s weens vloedskade verloor het. By verskeie geleenthede het ‘n helikopter hulle gered en hulle moes in ‘n pakstoor bly totdat die watervlakke gedaal het. Hulle moes drie maal  van voor af begin as gevolg van die impak van die vloede.

My niggie en haar familie verbou vrugte en groente wat hulle na Europa uitvoer, naby die Augrabies-waterval. Hulle jong volwasse seun het tragies aan die einde van 2021 in die Oranjerivier verdrink terwyl hy in vloed was.

Familiekuiers langs die Oranjerivier

As ‘n familie koester ons herinneringe aan ons uitstappies langs die oewers van die Oranjerivier. Tien jaar gelede het ons my ma se 70ste verjaarsdag in Keimoes gevier, ‘n plek van betekenis aangesien sy haar laaste skooljare daar voltooi het.

Riverbank Lodge

Dit was net gepas om my ma se 80ste verjaarsdag saam met familie langs die Oranjerivier gedurende Paasnaweek te vier. Ons het by die Riverbank Lodge in Upington gebly. Elke aand het ons gebraai en potjiekos langs die rivier gemaak terwyl ons die sonsak in goue skakerings dopgehou het.

Die lodge het ‘n swembad en ‘n pragtige grasperk waar die neefs met ‘n bal gespeel het. Die apies in die bome was soms toeskouers.

In die oggend het ons die nuwe dag met sonsopkoms op die lang stoep met ‘n koppie koffie en beskuit begroet. Ons het ook die dag op die stoep afgesluit met rooibostee en Switserse sjokolade.

Ek en my ma het ‘n kamer gedeel en die alleentyd saam met haar was die kosbaarste ervaring. Ons het tot laat in die nag lê en gesels. Soms het ons soos tieners lê en giggel oor gebeure uit die verlede.

African Vineyard Hotel

Dit was gepas om my ma se Verjaardagviering op Kanoneiland waar sy grootgeword het, te vier. Die African Vineyard Hotel het vir ons ʼn langtafel onder ʼn druiweprieël beskikbaar gemaak. Dit was so gepas, want dit het my ma aan haar grootwordjare herinner. Ons het die langtafel met goudgeel lappe, helder blomme, Porchie servette en Lindt sjokolade versier.

Die kos was heerlik en die eetgerei was stylvol. Dit het ‘n wonderlike atmosfeer geskep vir ons familie om stories rondom die lang tafel te deel. Ons kinders, nou jong volwassenes, het die geleentheid gehad om weer kontak te maak en mekaar beter te leer ken. Hulle het die pragtige omgewing ten volle benut om saam pragtige foto’s te neem.

Tevredenheid

Met ‘n hart vol liefde en gedagtes vol herinneringe, het ons in Upington op die vliegtuig geklim om ons reis terug na Switserland te begin. Terwyl ons opgestyg het, het ek en Zander vir ‘n laaste keer afgekyk om te sien hoe die Oranjerivier kronkelend sy pad see toe vind.

Groete

Emsia

Min dinge is werklik seker.  Meestal kan ek ten spyte van hierdie feit, elke nuwe dag met vreugde groet. Soms hang die onsekerheid van persoonlike of wêreld omstandighede egter swaar aan my. Wanneer ek oorweldig voel, kom ek dikwels situasies teë of ontvang woorde van bemoediging van ongewone plekke of mense. Ek sien dit as boodskappe van Bo, gelewer op verskillende maniere. Hulle skep ligstrale van hoop en verhelder my lewe.

Grafitti met woorde wat rustigheid bring

Een koue wintersoggend het ek op die trein gesit, verdwaal in my troebel gedagtes, toe my oog graffiti op ‘n konstruksieterrein vang. Die woorde was in Duits geskryf. Ek het hulle stadig gelees en probeer verstaan: “Ich leg Mein Leben nur in Gottes Hand.” Ek plaas my lewe net in God se hand.

Dit het my opgeval dat iemand dit, alhowel onwettig, in groot letters geskryf het vir elke verbygaande passasier om te sien. Ek het gewonder wie anders, soos ek, troos in daardie rooi gespuitverfde woorde, gevind het.

Ek het ontdek dat die lees van verse of gedeeltes in die Bybel in verskeie tale verbasend nuttig kan wees. Elke taal dra idees anders oor, bied nuwe perspektiewe en verbeter dikwels my begrip.

Handgeskrewe briefie met woorde van erkenning

Later die dag het ek weer dieselfde trein terug huis toe geneem. Met die opklim gewaar ek my Duitse vriendin met ʼn ander vriendin op die trein en hulle nooi my om by hulle te sit. Ons het heerlik gesels en ontdek dat die vriendin se ma, soos myne, binnekort haar 80ste verjaardag gaan vier. Ek het gedeel hoe ons ‘n geskenkboek vir my ma saamgestel het wat stories en staaltjies bevat wat oor 80 jaar strek.

Naby die einde van die rit het ‘n onbekende vrou, van omtrent ons ouderdom, opgestaan ​​om af te klim. Net voor sy na die trein se deur toe beweeg, het sy ‘n klein stukkie wit papier in my hand gedruk. Ek was verward en het aangeneem sy vra vir hulp. Versigtig het ek die handgeskrewe boodskap begin lees.

Die boodskap

Dear Stranger

Sorry for eavesdropping, but I wanted to let you know that I loved your idea to ask friends and family to share stories about your mom and turn it into a book. You inspired me! I did something similar, showing my mom how rich her life (90 years) was. I collected photos of the last 50 years (my age) and turned them into a book  called “Happy Moments.”

Ek kon haar darem vinnig bedank voordat sy afgeklim het, maar het so gewens ek het haar naam en nommer gehad vir ‘n behoorlike gesprek. My Duitse vriendin het aangeneem ek ken die vrou en gevra waarom ek haar nie genooi het om saam met ons te sit nie. Sy was baie verbaas toe sy hoor die briefie is van ʼn vreemdeling. “Hierdie tipe van ding gebeur mos nie in Switserland nie! Mense leef baie privaat,” was haar opmerking.

Die vrou se briefie het my dag verhelder. Daar is ʼn uitdrukking deur Raktivis, “Kindness is ignigting a light in someone else for no reason other than to watch them glow.” Sy was braaf en gaaf en ek glo sy het ook goed oor haar impulsiewe briefie gevoel. Ek lees dat dade wat ander mense se dag ophelder, veroorsaak dat dit gewer se serotonine, die hormoon wat ons gelukkig laat voel, ook verhoog.

Uitnodiging vir samesyn

Ek het na baie jare weer kontak met my Wiskunde onderwyseres gemaak. Sy woon op ‘n plaas naby aan die dorp waar my ma woon. Tydens ‘n Desember besoek aan Kathu, nooi sy vir my en my ma om saam met ander plaaslike inwoners by haar op die plaas te kom Kersliedere sing. Sy het ons getrakteer op ‘n heerlike tuisgemaakte ete en inspirerende woorde gedeel.

Sedertdien het sy dit ‘n prioriteit gemaak om by my ma te gaan kuier wanneer sy in die dorp is. Sy het haar man ‘n paar jaar gelede verloor en verstaan ​​hoe dit voel om alleen te wees. Sy nooi my ma gereeld plaas toe om saam met ander te sing en reël selfs vir haar vervoer. Dit is haar manier van lig en samesyn skep en te verseker dat ander gesien en ingesluit voel.

Help waar dit ʼn verskil gaan maak

Deesdae laat tegnologie baie mense toe om aanlyn te belê en handel te dryf. Gegewe die wêreld se onvoorspelbare toestand, kan die markte wisselvallig wees. Soms wen beleggers, maar soms verloor hulle. My oudste seun vind aanlyn handel besonder interessant en het my deur sy reis gehelp om meer ingelig te word oor wat in die finansiële markte gebeur.

Op een stadium voor die Amerikaanse verkiesing het dit goed met sy beleggings gegaan en hy het ‘n goeie wins gemaak. Dankbaar vir sy sukses het hy ‘n deel van sy verdienste gedeel met mense wat hy geglo het dit nodig gehad het. Ek weet hy het byvoorbeeld geld vir die plaaslike vulstasie-joggie en ‘n sekuriteitswag gegee. Toe ek hom daaroor uitvra, het hy verduidelik: “Ma, ek glo geld moet vloei. Ek gee dit met liefde en vind vreugde daarin om te sien hoe iemand se gesig van verbasing verhelder.”

Dit is maklik om iemand se dag of lewe op te helder

Elkeen van ons het die vermoë om ligstrale van hoop in iemand se dag of lewe te skep. Ons het almal unieke gawes en geleenthede om ‘n verskil te maak. Soms verg dit ‘n bietjie moed om buite ons gemaksones te stap. Die vreugde om iemand se gesig met verwondering te sien verlig, maak dit alles die moeite werd.

Dit verg nie altyd groot gebare nie. Soms is dit so eenvoudig soos ʼn oproep, boodskap, uitnodiging of besoek. God gebruik mense en die natuur om ligstrale van hoop vir ons te skep.

Groete

Emsia

Die lang koue wintermaande het ons motiveer om stokperdjies en persoonlike projekte aan te pak. Dit bied uitstekende ontvlugting as werksdruk of die roetine van alledaagse take te veel word.

In Suid-Afrika het Charl altyd een of ander huis of tuin projek gehad wat positiewe energie geskep het. Hier in Switserland is spasie beperk en het hy hom tot Lego gewend. Sy kantoor staan al vol verskillende bouprojekte wat soms interessante gesprekke uitlok.

Wat is ‘n persoonlike projek?

Persoonlike projekte gaan oor die bevrediging van jou nuuskierigheid en om meer van iets te leer en nie noodwending oor die uitset nie. Hulle fokus op verkenning en genot. Dit laat ruimte vir eksplorasie, eksperimentering en kreatiewe groei sonder die druk om iemand te beïndruk.

‘n Persoonlike projek kan basies enige iets wees waarin jy jou idees of belangstellings uitdruk en hoe lank dit neem hang van die projek af.  Sekere persoonlike projekte kan jare neem.

Zander se skool leer hulle die waarde van persoonlike projekte

By Zander se skool moes hulle as deel van hulle graad 10 jaar ‘n persoonlike projek doen. Hulle kon enige iets in lyn met hulle belangstelling kies. Die doel van die projek is om meer te leer oor ‘n onderwerp wat hulle interesseer en ‘n produk te lewer wat wys wat hulle geleer het. Hulle moes rekord hou van hulle beplanning en vordering en aan die einde van die projek ‘n verslag oor die hele proses skryf.

Zander het besluit om ’n braille sleutelbord te bou wat blinde mense in staat stel om ‘n rekenaar te gebruik. In die proses moes hy meer oor braille leer.  Hy moes ook die sleutelbord knoppies op ‘n sagteware applikasie ontwerp voordat dit by die skool op ‘n 3D drukker gedruk is. In die proses het hy sy vaardighede uitgebrei, maar ook die belangrikheid van ‘n projekplan en die waarde van insette van ander partye geleer.

Soms het sekere aspekte uitdagings geskep. Die bevrediging op sy gesig toe hy uiteindelik vir ons die werkende sleutelbord wys, was al die tyd en moeite werd.

My eie persoonlike projekte

My ma het self ons klere gemaak en van haar naaldwerkvaardighede aan my as jongmeisie oorgedra. Ek kan nog my frustrasie en soms uitbarstings onthou as sy my gedwing het om die nate wat ek verkeerd vasgewerk het, los te torring. Daar was wel ʼn kosbare lewensles daarin opgesluit. Hoe gouer jy ‘n fout regmaak of probleem oplos, hoe minder is die verdere negatiewe impak.

Gedurende skool en universiteit vakansies het my persoonlike projekte gewoonlik uit die ontwerp en maak van kledingstukke bestaan.  Toe my seuns nog klein was, het ek onderneem om die prins en soldaat se univorms vir die Aspoestertjie kleuterskool konsert te maak.  Dit het lang nagte en bloedsweet gekos as ek vele nate moes lostorring. Die proses van iets skep, was egter geweldig bevredigend.

Hier in Switserland het ek begin skryf as terapie.  My eerste persoonlike projek was om my skryfwerk oor ons ervarings in Switserland in ‘n blog te versamel.  Ek was op my eie aangewese en moes baie oor die tegnologie en prosesse leer. Die projek verskaf my nog steeds vreugde en dien as waardevolle platform om in kontak met vriende en familie te bly.

Verder bied dit my die geleentheid om my passie vir fotografie aan te wend. Na vyf jaar het ek my skryfwerk in ‘n e-boek met foto’s op Amazon gepubliseer. Dit het weer nuwe uitdagings en leerervaring meegebring.  Met persoonlike projekte lê die bevrediging in die skep eerder as die uitkoms.

Familielede se persoonlike projekte

My pa het ‘n passie vir motors en meganika gehad. Hy het eenmaal ‘n ou motor gekoop en dit heeltemaal meganies en visueel vernuwe. Ek en my suster was gereeld handlangers in sy projekte en het ‘n bietjie meganiese kennis opgedoen. Ons het dit geniet om te sien hoe sy projekte vordering maak.  As kleuters het hy as ’n persoonlike projek vir ons ‘n swaai gebou. Sy handewerk staan nog steeds in my ma se tuin. Al het hy nooit die voorreg gehad om te sy eie kleinkinders ontmoet nie, kon hulle darem die voordele van sy handewerk geniet.

My seun Christo het terwyl hy op skool was, tuinmeubels uit houtpalette gemaak. Die tegniese tekenininge wat hy as vak geneem het, het hom in die proses gehelp. Tydens die viering van sy 18^de verjaardag het hy hierdie tuinmeubels in ons tuin gerangskik. Saam met al die liggies in die bome het dit ‘n baie feestelike atmosfeer geskep.

Jacques het op universiteit entrepreneurs met foto’s en videos vir sosiale media bemarkingsdoeleindes gehelp. Hy het nuwe vriende gemaak en baie in die proses geleer. Hierdie vaardighede was nuttig en waardevol toe hy sy eie besigheid, ‘n bakkery met die naam The Cinnamon Club begin het.

Voordele van stokperdjies en persoonlike projekte

Ek het baat by die aanpak van stokperdjies en persoonlike projekte gevind. Ek het nuwe dinge ontdek maar ook meer oor myself in die proses geleer. In Switserland het dit iets betekenisvol geskep om op te fokus gedurende die Europese wintermaande en positief tot my geestelike welstand bygedra. Dikwels het nuwe vaardighede handig in toekomstige situasies te pas gekom. Ek het nuwe vriende gemaak met mense wat soortgelyke belangstellings en passies deel.

Om ‘n projek te voltooi, veral waar ek myself uitdaag of met ander saamwerk, bring geweldige bevrediging en verhoog my selfvertroue. Dis ‘n aangename en tevrede gevoel wanneer ek ‘n gewenste uitkoms bereik.

As jy bereid is om te deel, sal ek graag meer wil hoor oor stokperdjies of persoonlike projekte wat vir jou bevrediging en vreugde verskaf het.

Groete

Emsia